Alan derinliği; fotoğrafın görünümüne, anlatmak istediği konuya(kompozisyon) etki eden bir özelliktir. Alan derinliği, fotoğrafta çokça sevilen bir görüntü olan, bokeh'in oluşmasına da etki etmektedir. Çoğu fotoğrafçıyı cezbeden bu özelliğin temel konusu; bulanıklık, bulanıklık derecesi, bulanıklık mesafesi...

İÇİNDEKİLER

• *Alan Derinliği Nedir?
• *Alan derinliğini etkileyen faktörler
• 1. Diyaframın Ayarlanması
• 2. Odak Uzaklığını Ayarlanması
• 3. Nesne ve fotoğraf makinesi arasındaki mesafenin değişmesi
• Asıl Anlatılmak İstenen:
• 4. Üçlü Çözüm

*Alan Derinliği Nedir?

Netlik derinliği, odak derinliği veya Net Alan Derinliği olarak da adlandırılır. Fotoğrafta ön plana çıkarılmak istenen objenin, etrafının bulanıklaştırılarak, objenin net gösterilmesi, ortaya çıkarılmasıdır. Bunu hemen deneyebilirsiniz. İşaret parmağınızı kaldırın. Gözünüzle işaret parmağına odaklanın. Odaklandığınızda diğer alanların bulanıklaştığını göreceksiniz. Parmağınızı uzaklaştırdığınızda veya yakınlaştırdığınızda, bulanıklık derecesi değişecektir. İşte alan derinliği de tam olarak budur. Peki; alan derinliğini etkileyen faktörler nelerdir? Alan derinliği nasıl ayarlanır? Alan derinliği ve diyafram ilişkisi nedir? Bu gibi tüm bu soruların cevaplarını bu konu başlığı altında topladım.

*Alan derinliğini etkileyen faktörler

1. Diyaframın Ayarlanması

Diyafram, alan derinliğini doğrudan etkileyen faktörler arasındadır. Diyafram aralığınız ne kadar genişse, alan derinliği çeşitliliğiniz de o kadar fazla olur. Diyafram ne kadar küçükse, bulanıklık derecesi bir o kadar artar. Bulanıklığın artması demek, objenin daha çok ortaya çıkması demektir. Obje haricindeki yerler flu olarak çıkar. Diyafram, ışık şiddetini de etkiler, yalnız konumuz alan derinliği olduğundan dolayı, bu konuya farklı bir zamanda değineceğim. Örneğin; *F1,2 Diyafram değerinde obje net, diğer alanlar keskin bulanıktır. Bunalık aralığı dardır. *F5,6 Diyafram değerinde arkaplan gözle görülecek netlikte, bulanıklık yumuşak, bulanıklık aralığı geniştir. *Ancak aşağıdaki görseli iyi izleyin. Aynı diyafram değeri olmasına karşın, alan derinliği farklı. Çünkü, diyafram ve mesafe birbirinden bağımsız düşünülemez.  

2. Odak Uzaklığını Ayarlanması

Zoom lenslerde, bu etkinin farkına daha iyi varabiliriz. Bknz: Zoom Lens Nedir ?  Aynı diyafram değerinde, 50mm'de ki bulanıklık ve ışık değeriyle, 100mm'de ki bulanıklık ve ışık değeri bir değildir. 50mm'de bulanıklık değeri 2 birim varsayarsak, 100mm'de 4 birim olur. Yani zoom yaptıkça alan derinliği artar. Odak uzunluğu ile kaliteli fotoğraflar yakalamak istiyorsanız, makro lensleri tavsiye ederim. Bknz:Makro Lens Nedir? Ayrıca bknz: Makro Lens Çeşitleri ve çektiği fotoğraflar. Şöyle düşünebilirsiniz, 50mm 1,8 diyaframlı prime lens alacağıma, 55-250mm 4-5,6 diyaframlı lens alırım, hem daha fazla alan derinliği elde edebilirim. Bknz: Prime lens nedir? Malesef, düşünüldüğü gibi kolay değil. 50mm 1,8 diyaframla çektiğiniz fotoğrafta, elde edeceğiniz bulanıklık, alan derinliği ve fotoğraf kalitesi, diğer lensin 250mm ile çekilen fotoğrafın kalitesiyle bir olmuyor. Odak uzaklığıyla elde edilen alan derinliği ve fotoğrafın kalitesi, lens kalitesiyle de doğrudan etkilidir.  

3. Nesne ve fotoğraf makinesi arasındaki mesafenin değişmesi

Alan derinliğini etkileyen bir diğer faktör de, obje ile aranızdaki uzaklık mesafesidir. Zoom lensi olmayıp, prime lensi olanları illet ettiği durumdur. Zoom lenste, eğer istediğiniz alan derinliğinde değilse obje, ona zoom yaparak açığı kapatabilirsiniz. Ya da tam tersini yapabilirsiniz. Ancak prime lenslerde, bunu sürekli ileri-geri hareket ederek ayarlamanız gereklidir, çünkü sabit bir odak uzaklığınız vardır. Bu yüzden nesneye adımlarla yaklaşmanız ya da uzaklaşmanız gerekir. Alan derinliğini yeterli bulmuyorsanız, daha fazla olmasını istiyorsanız, geriye doğru adım atarak, objeye zoom yapabilirsiniz. Prime lensiniz varsa, objeye yaklaşarak, diyafram değerini düşürerek alan derinliğini arttırabilirsiniz. Makro lenslerde bu daha etkilidir. Ya da alan derinliğini azaltmak istiyorsanız, tam tersini yapabilirsiniz. Kısacası üç temel faktör var; 1: Objeyi ileri ya da geri hareket ettirebilirsiniz 2: Kendinizi ileri ya da geri hareket ettirebilirsiniz 3: Zoom yaparak, geriye çekilebilir ya da ileriye gidebilirsiniz

Asıl Anlatılmak İstenen:

4. Üçlü Çözüm

Burada anlattıklarımın hiçbiri basmakalıp uygulanamaz. Yani ''kesinlikle böyle yapmalısın.'' denilemez. Siz fotoğraf çektikçe, hem kendinizi hem makinenizi tanıyacak, hemde hangi ayar ve mesafede fotoğraf çektiğinizde, fotoğrafa nasıl bir etki yapacaktır diye öngörür hale geleceksiniz. Buna göre, çekeceğiniz fotoğrafları tecrübelerinize göre ortaya çıkaracaksınız. Bu yüzden alan derinliği oluştururken, sadece diyafram ya da odak uzaklığına takılı kalmamanızı, sürekli farklı ayarlarda fotoğraf çekerek, sonuçlarını incelemenizi tavsiye ederim.